کاسنمد

در سیستم‌های مکانیکی، به‌ویژه در خودروها و صنایع سنگین، جلوگیری از نشت سیالات مانند روغن و گریس اهمیت حیاتی دارد. یکی از مهم‌ترین قطعاتی که در این نقش کلیدی ایفای وظیفه می‌کند، کاسه‌نمد (Oil Seal) است.

کاسه‌نمد با وجود ساختار ساده‌اش، باید در شرایطی دشوار مانند گرما، فشار، حرکت چرخشی و مجاورت با سیالات مختلف، عملکردی دقیق و پایدار داشته باشد. به همین دلیل، فرآیند طراحی و ساخت آن نیازمند دقت بالا، انتخاب صحیح مواد و کنترل کیفیت جدی است.

در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام فرآیند ساخت کاسه‌نمد را از طراحی تا تولید صنعتی بررسی می‌کنیم.

تعریف کاسه‌نمد و نقش آن در سیستم‌های مکانیکی

کاسه‌نمد یا آب‌بند دورانی قطعه‌ای است متشکل از ترکیب فلز و لاستیک که برای آب‌بندی محل‌هایی استفاده می‌شود که بین یک قطعه ثابت و یک محور در حال چرخش (مانند میل‌لنگ یا شفت گیربکس) تماس وجود دارد.

وظایف کاسه‌نمد

• جلوگیری از نشت روغن یا گریس
• جلوگیری از ورود گرد و غبار یا آب
• کمک به تثبیت فشار در محفظه بسته
• حفظ تمیزی و روان‌کاری قطعات متحرک

اجزای اصلی کاسه‌نمد

• بدنه فلزی (Metal Case): وظیفه‌ی حفظ فرم کلی کاسه‌نمد و پایداری مکانیکی را دارد.
• لاستیک آب‌بند (Sealing Lip): لبه‌ی نرم لاستیکی که با محور تماس پیدا کرده و از نشت جلوگیری می‌کند.
• فنر کششی (Tension Spring): فشاری ثابت و یکنواخت روی لبه لاستیکی ایجاد می‌کند.
• لبه دوم گردوغبارگیر (Dust Lip): در برخی طراحی‌ها برای جلوگیری از ورود ذرات خارجی.

مواد اولیه مورد استفاده

نقش  لاستیک‌ها در کاسنمد

•   NBR (نیتریل): پرکاربردترین نوع لاستیک در کاسه‌نمد خودروها؛ مقاوم در برابر روغن‌های معدنی و دما تا 100°C.
•  FKM (Viton): مقاوم در برابر روغن‌های صنعتی، سوخت، دمای بالا تا 200°C؛ مخصوص صنایع خاص.
•  EPDM: مناسب برای شرایط مرطوب، مقاومت بالا در برابر آب و بخار.
•   Silicone: نرم، مقاوم در دماهای بالا و پایین، ولی کمتر در تماس با روغن استفاده می‌شود.

نقش فلز در تشکیل کاسنمد

•    ورق فولادی ST12 یا ST14: برای ساخت پایه و بدنه فلزی استفاده می‌شود.
•    در شرایط خاص از استیل ضدزنگ (Stainless Steel) استفاده می‌شود.

 نقش فنر در تولید کاسنمد

معمولاً از فولاد فنری با پوشش ضدزنگ ساخته می‌شود؛ باید خاصیت ارتجاعی بالا داشته باشد.

فرآیند طراحی و قالب‌سازی

مرحله اول طراحی هندسی

•    طراحان با در نظر گرفتن قطر شفت، نوع سیال، فشار، سرعت چرخش و محیط کار، مشخصات دقیق کاسه‌نمد را تعیین می‌کنند. طراحی با نرم‌افزارهای CAD انجام می‌شود.

مرحله دوم قالب‌سازی

قالب‌های فلزی دقیق برای تولید انبوه لاستیک و فلز باید ساخته شوند. که قالب‌ها شامل

• قالب تزریق لاستیک
• قالب پانچ فلز
• قالب برش نهایی

فرآیند تولید کاسه‌نمد

•  پرس و شکل‌دهی فلز

                ورق فولادی با ضخامت استاندارد (0.5 تا 1.5 میلی‌متر) در دستگاه پانچ یا پرس قالب‌گیری می‌شود. شکل پایه، رینگ فلزی داخلی و خارجی را تشکیل می‌دهد.

•  آماده‌سازی فلز برای اتصال با لاستیک

               برای چسبندگی بهتر لاستیک، سطح داخلی فلز را چربی‌زدایی و سند پلاست میکنند تا پوشش‌دهی با پرایمر چسب لاستیک-فلز عایق شود.

•  تزریق یا فشرده‌سازی لاستیک

             لاستیک آماده‌شده (NBR یا FKM) در قالب حرارتی قرار گرفته و تحت فشار بالا و دمای 160–180 درجه سانتی‌گراد، با فلز ترکیب و پخت می‌شود (فرآیند Vulcanization).

•  نصب فنر

             فنر کششی کوچک در شیار لبه‌ی لاستیکی نصب می‌شود. این مرحله باید با دقت بالا انجام شود تا فشار یکنواخت روی محور ایجاد گردد.

•  پرداخت نهایی و برش اضافات

            اضافات لاستیکی (Flash) با دستگاه برش یا تیغه‌های دقیق حذف می‌شوند تا سطح تماس صاف و استاندارد شود.

کنترل کیفیت و تست نهایی

تولید کاسه‌نمد پس از مراحل بالا با تست‌هایی بررسی می‌شود

• تست نشتی روغن در فشار مشخص
• اندازه‌گیری قطر داخلی و بیرونی با کولیس دیجیتال
• بررسی چسبندگی لاستیک به فلز
• آزمایش سختی لاستیک (Shore A Test)
• تست کشسانی فنر

استانداردهای مهم

کاسه‌نمدها باید طبق استانداردهای جهانی مانند

• DIN 3760 / DIN 3761
• ISO 6194
• SAE J946

تولید شوند تا قابلیت استفاده در صنعت و خودرو را داشته باشند.

انواع مختلف کاسه‌نمد

• کاسه‌نمد تکی (Single Lip): برای آب‌بندی ساده.
• کاسه‌نمد دوتایی (Double Lip): لبه گردوغبارگیر اضافی دارد.
• کاسه‌نمد بدون فنر: برای سرعت پایین یا گردوغبارگیر.
• کاسه‌نمد با فلنج: در برخی موتورهای سنگین استفاده می‌شود.

کاربردها در صنعت و خودرو

کاربردهای خودرویی:

• میل‌لنگ جلو و عقب
• میل‌سوپاپ
• پلوس گیربکس
• پمپ هیدرولیک و واترپمپ
• دیفرانسیل عقب و جلو

کاربردهای صنعتی:

• گیربکس‌ها و جعبه‌دنده‌های صنعتی
• موتورهای دیزلی و توربین‌ها
• دستگاه‌های پرس، کمپرسور و پمپ‌های روغن
• مزایای استفاده از کاسه‌نمد باکیفیت
• افزایش عمر مفید موتور
• کاهش مصرف روغن و نشت
• جلوگیری از آسیب به یاتاقان‌ها و قطعات حساس
• کارکرد بهتر خودرو یا ماشین‌آلات در شرایط سخت

آماد پارت ارائه دهنده بهترین کاسنمد ها در شیراز

کاسه‌نمد، قطعه‌ای کوچک اما حیاتی در صنعت و خودرو است. فرآیند تولید آن ترکیبی از دانش لاستیک، متالورژی، قالب‌سازی دقیق و کنترل کیفیت سختگیرانه است. انتخاب کاسه‌نمد مناسب، نه‌تنها از نشت روغن جلوگیری می‌کند، بلکه عملکرد کلی سیستم مکانیکی را بهبود می‌بخشد و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.

در فروشگاه‌های تخصصی مانند آماد پارت در شیراز، می‌توانید انواع کاسه‌نمد باکیفیت برای خودروهای ایرانی مانند سمند  پژو  تیبا  ساینا   دنا و دنا پلاس  تهیه کنید.